Trong quá trình thực hiện việc ghi nhiếp ảnh gia Việt lặn biển cùng cá voi lưng gù, gần như va chạm với những “người khổng lồ của đại dương”.
Nhiếp ảnh gia Việt Nguyễn Ngọc Thiện lặn biển cùng cá voi lưng gù
Vào giữa tháng 7, nhiếp ảnh gia Nguyễn Ngọc Thiện cùng đồng đội đam mê lặn biển đã tự xin cấp visa và thực hiện một chuyến đi đến vùng biển Đông Phi nhằm ghi lại hình ảnh của cá voi lưng gù (Humpback whales). Những con vật này chính là nguồn cảm hứng cho những loài cá voi khổng lồ trong bộ phim nổi tiếng toàn cầu Avatar 2: The way of Water.
Thiện là người sáng tạo nguồn gốc Việt Nam duy nhất giành chiến thắng trong cuộc thi “Nhiếp ảnh đại dương toàn cầu 2023” ở hai hạng mục quan trọng: “Thế giới của những rạn san hô” và “Chân dung động vật dưới biển cả”.
Theo nhiều năm nghiên cứu, Thiện đã dành thời gian để khám phá những đặc điểm sinh học và thói quen của cá voi lưng gù, loài cá thường sống và săn mồi chủ yếu trong các vùng biển lạnh gần Nam Cực và Bắc Cực.
Trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 10 hàng năm, những con cá này bắt đầu hành trình di cư đến những vùng biển ôn đới và nhiệt đới để tìm kiếm người bạn đời, sinh sản và chăm sóc con cái. Dữ liệu chi tiết đã được các nhà nghiên cứu thu thập để tạo ra các bản đồ và lộ trình di chuyển của các đàn cá voi lưng gù trên khắp đại dương.
Nhờ vào những thông tin này, nhóm của Thiện đã có khả năng xác định các vị trí mà cá voi lưng gù thường di cư tới, trong đó có vùng biển ở Đông Phi, nằm giữa bức tranh của Madagascar, quần đảo Reunion (Pháp) và quốc đảo Mauritius.
Đông Phi tọa lạc ở miền nam của quả địa cầu, vì vậy tháng 7 đánh dấu sự chuyển mùa sang mùa đông tại khu vực này. Nhiệt độ trung bình dần giảm xuống khoảng từ 18 đến 23 độ Celsius, cùng với nhiệt độ nước biển hạ nhiệt xuống khoảng 20 đến 21 độ. Biển càng trở nên sôi động, với những đợt sóng cao, gió mạnh cùng với những trận dông bất chợt có thể xuất hiện, khiến tầm nhìn trở nên hạn chế. Nhóm của anh Thiện đã thuê một chiếc tàu và một hướng dẫn viên địa phương để tiến hành cuộc hành trình lặn biển.
Tuy cá voi lưng gù thường hiền lành và thân thiện, nhưng trong thời kỳ sinh sản, chúng trở nên nhạy bén và cảnh giác hơn, thậm chí có khả năng tấn công các sinh vật lạ tiếp cận để bảo vệ con cái. Đầu cá voi có những u hình chữ U, và đôi vây ngực có thể dài tới 5 mét, chiếm khoảng 1/3 tổng chiều dài cơ thể, mang lại sự linh hoạt và sức mạnh.
Trên vây của chúng thường có nhiều hàu với vỏ sắc nhọn, có khả năng gây thương tích nghiêm trọng cho con người và các loài động vật khác. Bên cạnh đó, việc cá voi lưng gù thường xuyên nhảy lên khỏi mặt nước và có khả năng va chạm với tàu hoặc người lặn bên dưới là một trong những rủi ro tiềm ẩn.
Để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả trong việc ghi hình, người tham gia hoạt động lặn cần tôn trọng và tuân thủ theo hướng dẫn của các chuyên gia lặn địa phương.
Sau khi sử dụng ống nhòm để quan sát cột nước phun của cá voi từ xa, hoặc sử dụng thiết bị định vị âm dương dưới nước để xác định vị trí, người tham gia cần tìm thời điểm thích hợp để tiếp cận. Quan trọng là phải chờ đến lúc mà cá voi mẹ cùng con non cảm thấy thoải mái nhất, từ đó tiếp cận mà đảm bảo an toàn và duy trì khoảng cách ít nhất 10 mét.
Với anh Thiện, cá voi lưng gù thực sự là một trong những loài sinh vật biển lớn và quyến rũ nhất. Chúng thuộc họ cá voi tấm sừng, có thân dài từ 13 đến 17 mét và trọng lượng khoảng 30 đến 50 tấn. Màu sắc của chúng thường là đen hoặc xám ở phần lưng, trong khi bụng có màu trắng.
Từ trên cao, khi anh Thiện nhìn qua màng nước mỏng, anh đã bắt gặp một hình ảnh tuyệt vời – hai con cá voi lưng gù mẹ con đang trượt nhẹ nhàng dưới biển. “Chiếc đuôi của cá voi mẹ ẩn dưới mặt biển phẳng lặng nhưng lại vô tình rẽ nước thành hình dáng một chiếc đuôi khác to lớn hơn. Sóng nước, bọt biển và ánh sáng cùng kết hợp tạo nên sự thi vị của đại dương” anh Thiện chia sẻ.
Trong loạt hình ảnh mà anh Thiện đã chụp từ khung cảnh cao vút, kích thước của cá voi lưng gù đã đọng lại ấn tượng sâu sắc: nó có thể phóng đại lên tới hơn 20 lần so với kích thước con người, đây chưa kể đến sự nặng nề của chúng.
Một trong những khoảnh khắc đáng nhớ và khiến anh Thiện cảm thấy “khiếp sợ” nhất chính là khi anh “đối mặt” với hai con cá voi lưng gù mẹ con ở khoảng cách rất gần (khoảng 5 mét). Trong lúc anh Thiện đang bơi theo hướng song song và duy trì khoảng cách để ghi lại cảnh quay, đột nhiên hai con cá voi mẹ con thay đổi hướng một cách đột ngột, bắt đầu bơi thẳng về phía ống kính của máy quay.
“Lúc đó tôi cảm giác chỉ vài giây nữa là mình bị húc văng ra, dù có phản ứng cũng không kịp”, anh Thiện chia sẻ. Tuy nhiên, may mắn đã đến khi chúng không thể tấn công, mà chỉ nhẹ nhàng lặn xuống phía dưới anh Thiện. Khoảng cách giữa anh và chúng dần dần thu ngắn đến mức tưởng chừng như trong nháy mắt, và cơ thể anh Thiện bị cuốn theo dòng nước do những cặp vây khổng lồ của chúng tạo ra. Nhưng trong phút chốc, anh Thiện đã kịp thời bấm máy để lưu lại khoảnh khắc quý báu này.
Cá voi lưng gù cũng thực hiện việc di cư vào khu vực Biển Đông và đã được nhiều lần ngư dân và thợ lặn ghi nhận. Vào năm 1994, người dân ở xã Hải Cường (Hải Hậu, Nam Định) đã khám phá một bộ xương cá voi lưng gù dài khoảng 18 mét và đã giao nó cho Viện Hải dương học Nha Trang để lưu trữ.
Để tăng khả năng thành công trong các chuyến lặn biển để ghi lại hình ảnh các loài sinh vật dưới biển, anh Thiện thường thực hiện một loạt các bước như kiểm tra dự báo thời tiết, nhiệt độ nước, dòng chảy, và tốc độ gió trong ngày lặn. Anh cũng tìm hiểu kỹ về cảnh quan và hệ sinh thái dưới nước tại khu vực lặn. Anh luôn nắm rõ đặc điểm sinh học và thói quen của các loài sinh vật biển mà anh muốn ghi lại hình ảnh.
Anh cẩn thận kiểm tra và chuẩn bị đầy đủ các trang thiết bị lặn như pin lặn, kính lặn, ống thở, đai chì và trang bị chụp ảnh, quay phim, và chiếu sáng dưới nước. Anh đặc biệt chú ý đến những rủi ro có thể xảy ra và tôn trọng hướng dẫn của hướng dẫn viên hoặc thợ lặn địa phương.
Cá voi lưng gù từng trở thành mục tiêu của các tàu săn cá voi từ phương Tây, bị bắt giữ để phục vụ cho ngành công nghiệp khai thác mỡ từ thế kỷ XVII. Tuy nhiên, vào năm 1966, Ủy ban Quốc tế về Đánh Bắt Cá Voi (IWC) đã ban hành lệnh cấm săn bắt cá voi lưng gù với mục đích thương mại.
Anh Thiện mong rằng những đoạn phim, hình ảnh ghi lại vẻ đẹp của loài cá voi lưng gù có thể lan tỏa thông điệp về bảo vệ và bảo tồn loài động vật này, cùng với thông điệp về một lối sống thân thiện và cân bằng với thiên nhiên. Trong tương lai, anh có kế hoạch tiếp tục khám phá những vùng biển lạnh giá ở cực Nam của hành tinh.
BÁO CHÍNH THỐNG – BÁO TỔNG HỢP TIN TỨC MỚI NHẤT.
